Man lenta

Nese escritorio de aí, a carón da súa guitarra e do seu ampli, é onde Xesús Fraga cociña a man lenta as súas novelas. Velaquí as súas respostas ao meu cuestionario.

Ti cando escribes onde e como te sentes?

Resúltame difícil percibir unha sensación abstracta, como concretar unha suposta ubicación de creador con respecto ao que se escribe. Si son quen de sentir desacougo, mesmo nerviosismo, como se operasen en min dúas forzas contraditorias: unha que me impulsa a rematar o antes posible e outra que trata de frearme para explorar cada posibilidade que se abre cada vez que comezo unha frase. Esa tensión resulta moi fatigosa.

Como é o lugar onde escribes? (pregaría foto)

Unha mesa, negra, con ordenador, impresora e dicionarios. Unha cadeira tamén negra, sen brazos. Fronte unha xanela sempre con cortinas.

En que condicións escribes? (horario, música..)

Nunca puiden fixar unha rutina horaria para escribir. Antes escribía en períodos vacacionais: quince días ou tres semanas de oito ou nove horas de escrita continua. Agora a irregularidade reina. A única música coa que podería escribir é a que me permite esquecela, polo que mellor tela apagada.

Onde e como atopas o celme da historia? Tes o remate dende o comezo?

As historias adoitaban ter dúas vías de inicio: ou arrancaba dun flash e a partir de aí desenvolvíase a impulsos, ou nacía dunha vontade decidida de narrar un feito, un ambiente, unha época. Os relatos de Tute para catro son exemplos do primeiro, os de A-Z do segundo. En ambos os dous casos, primeiro medraron no maxín durante bastante tempo antes de pensar en trasladalas ao papel. Nestes estadios, o remate, máis ca unha certeza, era unha intuición que buscaba a súa confirmación ou derogación durante a escrita.

Planificas o traballo ou déixaste levar?

Un método que me deu resultado foi relatar a historia como un conto, nun folio ou dous. Logo esta narración primixenia artelleina sobre unidades máis cativas, como capítulos, que actuaron a xeito de mapa: a escrita consistía en ir desenvolvéndoas polo miúdo, dentro dunha estrutura maior. Algo semellante a erguer os andares dun edificio e logo ir ocupándose de cada cuarto un a un. Con todo, hai desviacións e mesmo sorpresas. Un exemplo é o relato a Orquestra Montecarlo, cuxa derradeira frase, que dá un xiro total á narración, foi unha incorporación imprevista e o primeiro sorprendido fun eu.

Corrixes a medida que escribes ou o deixas ao final?

A idea é deixar o texto a medida que se vai escribindo o máis próximo posible á versión final, o que non exclúe varias revisións posteriores.

Dás o texto a alguén para lelo? Cando?

Resulta de utilidade contar con outra opinión aproximadamente cando se leva un tercio escrito, así como unha vez rematada a primeira versión. O mellor é máis de unha opinión pero sen superar tres.

Soñas coas historias que estás a escribir? Levala na cabeza o resto da xornada cando fas outras cousas?

Durante ese proceso de escrita no maxín ao que aludín antes, a historia habita na cabeza, e vanse enfiando máis engadidos, mesmo algúns que afectan a treitos xa escritos. Soñar, nunca soñei directamente co que escribín, aínda que si tiven algúns soños tanxenciais, como soñar con Londres, por exemplo.