Ti cando escribes onde e como te sentes?
Creo que me sinto nun centro do mundo, pero é un mundo propio, personalísimo no sentido de que sei que só me interesa a min, polo que aparecen, do mundo ó meu redor, personaxes, historias, palabras que eu creo fermosas e que creo que debo meter nalgures onde a xente as vexa; ó mesmo tempo, esas ventás que teño diante, á aldea dO Vinte en Oza dos Ríos -que case nunca son tan luminosas como cando fixen a foto -aliméntanme a sensación de afastamento. E, por cuestión de actitude, costume ou rutina, invento sempre en soidade. Corrixir ou reler podo facelo con ruídos, pero as arroutadas iniciais, ou seminais podería dicir, prefiro teclealas só, sempre só.
Como é lugar onde escribes?
Vexo un anaquiño de mar da Ría de Ares, vexo as casas dOVinte e a miña horta; escribo nunha galería desordenada e chea de libros e fetiches e xoguetes propios e alleos que en tempos foi terraza na que se criaban cans e aínda conserva a tendencia a ser o lugar máis frío e o máis caloroso da casa e, ademáis, é o lugar de xogos favorito dos meus fillos. E como ando no proceso de cambio de rapaz urbanita a señor do rural, a foto é trampona: se de vez de tirar para a dereita para sacar na foto a máquina de escribir coa que comecei neste vicio hai xa case trinta anos, tirase para a esquerda, veriamos ó lonxe Ferrol e, polas noitas, as luces da miña cidade, Coruña. E se queredes detalles, por aí pode verse un naris de pallaso, un estoxo dun premio Max que me regalou Belén Quintáns, a muller de Vidal Bolaño, un vaso con cervexa, un chisqueiro que por sorte uso pouco, unha cunca que fai de lapiceiro na que hai debuxado un elefante vencido por unha formiga, moitos porcos que os amigos me foron regalando, unha máscara de coiro enriba dunha lúa fluorescente, unha postal con gaiteiros vestidos de gaiteiros descritos como “tipos regionales”, un insecticida que me defende da miña fobia ós bechos voadores menores que un pardal, a foto dun actor vestido de submarinista na porta dun teatro londiniense, a medalla de prata do Dépor por ser socio dende hai vintemoitos anos enriba dese antigo monitor, unha vella e gastada Moleskine, a letra a medio facer dunha canción disparatada, dicionarios de idiomas diversos a carón do ordenador, libros que, por casualidade, son de teatro os máis deles, papeis con tres historias distintas a medio facer, un router que falla moito, un hórreo que teño que poñerme a restaurar, uns cascos cos que ás veces tento aillarme do balbordo da familia, unha foto dos fillos e dos pais e outra pequeniña da miña Luna, un sol de todoacen que me acompaña dende un moi mal momento que pasei hai once anos e pico, os putos teléfonos, algúns billetes e moedas traídos das poucas viaxes ó estranxeiro que fixen na vida...
En que condicións escribes? (horario, música..)
A todas horas e case sempre con ganas de silencio, que vén sendo un imposible se lembras a resposta anterior e o asunto fillos. Se poño música é para non escoitar á familia. Pero esta pregunta cólleme en mal momento para responde con xeito porque aínda non recuperei o ritmo previo á paternidade aínda que ando niso. Case sempre tento facelo de mañá, aproveitando que este curso os pequenos empezaron na escola, e séntome a traballar nada máis espertar, ás veces mesmo antes do café e de vestir ós fillos, supoño que tirando do fío perdido dos soños que non lembro. Pola tarde tamén traballo despois da sesta e ata a hora da cea. E cando ando apurado, nin as noites perdoo, pero prefiro as mañás, creo que dende sempre.
Onde e como atopas o celme da historia? Tes o remate dende o comezo?
Non teño remate nin cando remato, ou de ter , teño máis dun, o cal é un perigoso hábito que supoño que herdei do mestre Bolaño. Outro hábito herdado do que tento fuxir é o de matar personaxes para rematar. Supoño que é un rasgo sespiriano. E o celme da historia case sempre o atopo despois de moito traballo de documentación e busca sobre un tema, unha anécdota ou un personaxe concreto. Se o celme tomámolo pola acepción de cousa gorentosa, case sempre atopo o celme no feito de escribir pero, especialmente, nas primeiras impresións, nas primeiras notas desordeadas, nese primeiro traballo de busca de rasgos para unha historia. Aí si me sinto un pequeno deus, un creador. Logo, cando o material está aí, son máis un traballador, escribir é máis un oficio que outra cousa e case sempre pode máis a presión de encaixar as pezas e cementar os baches entre elas que o pracer de crear.
Planificas o traballo ou déixaste levar?
Planifico, pero como os plans case nunca saen, teño que deixarme levar. Iso si, cando creo que teño a historia aí, no disco duro e na cabeza, enteira pero desordeada, póñome a traballar case sempre sobre un plan. Pero se son sincero e tento facer un estudo estatístico de todo o que levo escrito, antes dese traballo final de cadrar as pezas do crebacabezas que de súpeto se me aparecen un día no coco como válidas para o crebacabezas despois de darlle voltas e voltas a miles de datos, tería que dicir que non hai regra fixa: tantas veces escribín con plan previo como me deixei levar.
Corrixes a medida que escribes ou o deixas ao final?
Corrixo a medida que escribo, pero tendo a facelo máis cando vexo o final cerca, cando teño clara esa imaxe do crebacabezas completo. As miñas correccións, case sempre, consisten en cortar, penso que coincido con Cortázar no aprecio por borrar no traballo da escrita, e iso faise con mellor resultado cando o volume de información anda cerca do que pode considerarse definitivo.
Dás o texto a alguén para lelo? Cando?
Hai tempo tiña pánico a facelo. Agora levo uns anos en que son un desvergoñado e deixo ler incluso as primeiras ideas, as primeiras escenas, os primeiros esbozos, as notas sobre personaxes... Sobre todo, ou dende hai máis tempo, deixo ler os escritos á miña muller, a Carlos Losada e a Suso Pensado, con mellor resultado que con ningún outro lector porque son xente á que coñezo e me coñecen dende hai máis anos; pero hai máis lectores dos meus proxectos, e no mundo dos blós atopei moitos críticos interesantes: o señor da Borralleira, Arume dos Piñeiros, Ana Bande, Berta Dávila, o Porteiro dos Escravos, o Calveirotas das Alfaias... Creo que as opinións deses amigos cercanos, da xente querida e con interese pola literatura coma min sempre son útiles. Aínda que confeso que só sigo consellos alleos en caso de acerto pleno ou de que toquen as miñas dúbidas. Hai cousas no que escribo que son inamovibles, pero nos terreos pantanosos da miña propia escrita, neses párrafos, palabras ou rasgos que me fan dubidar, o consello alleo éme sempre moi útil.
Soñas coa historias que estás a escribir? Levala na cabeza o resto da xornada cando fas outras cousas?
Nunca lembro o que soño, ou case nunca, así é que non sei. Pero creo que por iso escribo, para soñar, ou ás veces para pesadelear, sería mellor dicir. Ou para tirar do fío dos soños. E si, teño temporadas “críticas” nas que ando seguido coa historia na cabeza, agora estou nunha desas, e tomando notas seguido, e falando pouco, e feito un moucho fechado no niño, supoño que convertido nun ser insoportable, pero tanto me ten. Para min eses momentos de creación, cando unha historia me secuestra, son do mellor que levo vivido e non creo que nunca vaia deixar o vicio. Os que me coñecen xa o saben e aprenden a ignorarme con humor ou amor. Supoño que hai quen me ve como un gólem, ou un títere da literatura, quen me ve como un neno obsesionado co que lle vai pedir ós Reis Magos e quen me ve como un gilipollas sen remedio. E seguro que todos teñen razón.
